نحوه تنظیم قرارداد انتقال علامت یا نام تجاری چگونه است؟ بعضاًدر معاملۀ  فروش عین یا منافع یک ملک تجاری، که دارای علامت تجاری ویا نام تجاری می باشد بدون اینکه مصادیق موضوع مورد معامله  راجع به علامت تجاری به روشنی مشخص شود؛

گفته یا نوشته می شود که « کلیۀ حقوق صنفی نیز به خریدار منتقل شده است»درج همین عبارت کلی در اسناد عادی یا رسمی معاملات، در مواردی که محل مورد معامله، سابقۀ استفاده از علامت تجاری مشهوری نیز دارد؛موجب بروز اختلاف طرفین معامله در مالکیت علامت تجاری  می شود.موضوعی که در این رابطه، بیش از همه، موجب اختلاف شده  این است که خریدار ملک تجاری، مدعی می شود؛ نام تجاری یا علامت تجاری مورد استفاده در محل مورد معامله، جزیی از معامله بوده و به او تعلق دارد یعنی خریدار علامت تجاری ونام تجاری مورد استفاده در مغازه یا فروشگاه را نیز خریده است( نام تجاری که بر تابلوی سر درب، نوشته شده یا علامت تجاری که بر روی کالاهای فروشگاه استفاده می شود )در حقیقت، وقتی یک مغازه یا یک کارخانه یا سهام یک موسسه یا شرکت مورد معامله قرار می گیرد؛ این سوال حقوقی مطرح می شود که آیا علامت تجاری یا نام تجاری که سابقاً در آن بنگاه اقتصادی (محل موضوع معامله) مورد استفاده بوده است؛ جزئی از مورد معامله است یا خیر؟در هیچ یک از قوانین موضوعه، خصوصاً در قوانین راجع به نظام صنفی یا علایم تجاری، حکمی در خصوص اینکه « آیا علامت تجاری یا نام تجاری به عنوان جزئی از حقوق صنفی و یا جزئی از حقوق کسب و پیشه، محسوب می شود یا خیر؟ » حکمی وجود ندارد.همچنین، در هیچ قانونی، تعریف و مصادیق « حقوق صنفی » مشخص نشده است در اصل،اصطلاح حقوق صنفی بیشتر یک اصطلاح عرفی است تا یک اصطلاح قانونی. همانطور که گفته شد؛ در قوانین خاصی که حاکم بر موضوع است؛ پاسخ صریحی در این خصوص وجود ندارد؛ لذا باید بر اساس عمومات قانون مدنی ( مواد ۳۵۶ تا ۳۵۹ ) و اصول حقوقی حاکم بر حقوق مالکیت صنعتی، به این سوال پاسخ داد. با توجه به اهمیت حقوقی موضوع و روشن نبودن رویۀ قضایی، درذیل رای صادره از دادگاه علامت تجاری که در خصوص یکی از علایم تجاری و نامهای تجاری مشهور صادر شده آمده است طبق رای دادگاه تجدیدنظر که در مقام نقض رای بدوی صادر شده است؛ به صراحت ذکر شده است که حقوق راجع به علایم تجاری و نامهای تجاری، حقوق مالی مستقلی هستند که نقل و انتقال آنها تابع تشریفات قانونی خاص بوده و در معاملات اماکن تجاری، اصل بر عدم انتقال علامت یا نام تجاری است. به عبارت دیگر، درج عبارت انتقال حقوق صنفی به هنگام انتقال عین ملک یا حق سرقفلی یا حق کسب و پیشه، به تنهایی، بر انتقال حقوق راجع به نام یا علامت تجاری، دلالت نمی کند.قبل از آنکه متن رای آورده شود؛ تذکر چند نکتۀ حقوقی، در خصوص علامت تجاری ونام تجاری بیان می شود: 1-مطابق قوانین موضوعه، خصوصاً ماده۳۰ قانون ثبت علایم مصوب ۱۳۸۶ و مواد۱-۶ و ۸ کنوانسیون پاریس، مصوب ۱۳۳۷ علامت تجاری و نام تجاری دو عنوان حقوقی متفاوت از یکدیگرهستند. 2-نام تجاری، اسم یا عنوانی است که هویت صنفی اشخاص حقیقی یا حقوقی را از هم متمایز میکند.علامت تجاری، هر نشانی است ( اعم از کلمات یا تصاویر) که کالاها یا خدمات اشخاص را از هم متمایز میکند. 3- علامت تجاری فقط در صورت ثبت، حمایت قانونی می شود، ولی نام تجاری، بدون ثبت هم حمایت می شود. البته،علایم تجاری مشهور نیز بدون ثبت، حمایت قانونی می شوند. 4- یکی بودن نام تجاری و علامت تجاری بلامانع است، لیکن در صورت یکی شدن، حمایت مضاعف قانونی را بدنبال خواهد داشت. (مانند نام تجاری عظام وعلامت تجاری عظام)بنابر این در زمان تنظیم قراداد اگر قصدر خریدار خرید علامت تجاری یا نام تجاری محل مورد معاملع نیز می باشد بهتراست که به صراحت به انتقال علامت تجاری ویا نام تجاری مورد نظر نیز در قرارداد اشاره نماید البته بهتراست که در تنظیم قراردادهامخصوصاً قراردادهای خرید علامت تجاری با وکیل دادگستری که درامور علامت تجاری اشراف وتجربه دارد مشورت نمایید تا در آینده در اجرای مفاد قرارداد خرید علامت تجاری با مشکل مواجه نشوید. « رای دادگاه بدوی » مرجع رسیدگی : شعبه ۳ دادگاه حقوقی تهران شماره و تاریخ دادنامه : ۶۷۰ ---- 1389/9/6 در خصوص دعوی آقای …. به وکالت از آقایان ....... و ......... به طرفیت آقای .... با وکالت آقای … مبنی بر صدور حکم به اصلاح نام مالک و صاحب علامت تجاری کلمه رفتاری به فارسی ثبت شده به شماره ۸۵۰۲۹ مورخ ۲۷/۱۰/۷۷ واقع در خیابان وحدت اسلامی و صدور حکم به ثبت علامت فوق به نام همگی صاحبان امتیازات صنفی چلوکبابی رفتاری به نام آقایان ۱- ......یل زاد ۲- .............جعفری ۳- ........ با احتساب کلیه خسارات دادرسی به این خلاصه که وکیل خواهانها به شرح دادخواست و صورت جلسه دادرسی مدعی است علامت تجاری رفتاری با توجه به مشارکت موکلین در چلوکبابی ...... متعلق به کلیه اصحاب دعوی است اما خوانده آن را فقط به نام خود ثبت کرده است که مخالف حقوق ناشی از مشارکت موکلین می‌باشد. لذا درخواست صدور رای به شرح خواسته را دارد و در جهت اثبات ادعا به استشهادیه محلی و اسناد انتقال مالکیت مشاعی محل چلوکبابی استناد نموده است. وکیل خوانده به شرح صورت جلسه دادرسی و لوایح تقدیمی اجمالاً ضمن ایراد مرور زمان و انقضای مدت سه سال از ثبت علامت متنازع فیه آن را انحصاراً متعلق حق موکل دانسته و منکر انتقال علامت تجاری فوق به خواهانها شده و توضیح داده‌اند انتقال چهار دانگ مشاع از دکاکین دلالتی بر انتقال حقوق مکتسبه ناشی از نام رفتاری به خواهانها ندارد. دادگاه از توجه به اوراق و محتویات پرونده و مستندات ابزاری و مفاد دادخواست تقدیمی و توضیحات طرفین به شرح لوایح ابزاری و صورت جلسه دادرسی، آنچه که مسلم است؛ چلوکبابی با نام ...... بیش از نیم قرن است که در محل خیابان وحدت اسلامی مشغول فعالیت و ارائه خدمات به مشتریان می‌باشد و نظر به اینکه به موجب اسناد رسمی به شماره‌ ۵۵۰۵۳ مورخ ۱۰/۷/۶۴ و شماره ۴۹۶۷۹ مورخ ۱۸/۸/۷۳ و اسناد عادی پیوست که مصون از ایراد و انکار و تکذیب باقی مانده، مجموعاً چهاردانگ از شش دانگ سه باب دکان به انضمام حقوق سرقفلی و صنفی « چلوکبابی ....» به خواهانها واگذار شده در نتیجه خواهانها در استفاده از نام .....مشترکاً سهیم بوده و حقوق مکتسبه ناشی از آن هم در سهم شرکا قرار می‌گیرد و انحصار حق استفاده از این علامت مغایر مشارکت ایشان در اداره و تسهیم منافع رستوران مشترک است و اقدام خوانده به ثبت موخر علامت متنازع فیه طی شماره ۸۵۰۲۹ مورخ ۲۷/۱۰/۷۷ به نام خود بدون در نظر گرفتن حقوق خواهانها فاقد وجهۀ شرعی و قانونی است و نظر به اینکه دعوی در زمان حاکمیت قانون فعلی مصوب ۱۳۸۶ اقامه شده که به موجب این قانون بحث مرور زمان منتفی و دعوای ابطال مقید و محدود به زمان نشده است و از طرفی خواستۀ دعوا، ابطال علامت نمی‌باشد؛ بلکه اصلاح آن و درج اسامی خواهانها در گواهی نامه مربوطه به لحاظ مشارکت ایشان دراستفاده از آن علامت می‌باشد. مع‌الوصف ضمن رد ایراد معنونه و نیز رد مدافعات غیرموجه و غیر موثر وکیل خوانده، دعوای خواهانها را وارد و ثابت تشخیص داده، مستنداً به ماده ۳۰ و مفهوم بند ب و ز ماده ۳۲ از قانون ثبت اختراعات، طرحهای صنعتی و علائم تجاری و مواد ۱۹۸ و ۵۱۹ از قانون آئین دادرسی مدنی حکم به الزام خوانده به اصلاح گواهی ثبت علامت اشاره شده و اضافه نمودن اسامی خواهانها به عنوان دیگر مالکین در آن و پرداخت هزینه دادرسی و حق‌الوکاله وکیل طبق تعرفه در حق خواهانها صادر و اعلام می‌گردد. رای صادره حضوری و ظرف مهلت بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در محاکم تجدیدنظر استان تهران می‌باشد. رئیس دادگاه– ......... « رای دادگاه تجدیدنظر » مرجع رسیدگی : شعبه۱۲دادگاه تجدیدنظراستان تهران شماره و تاریخ دادنامه : ۱۶۴- ۱۸/۲/۹۰ آقای ...... با وکالت .........به طرفیت آقای .. و ...... هر دو با وکالت . …. نسبت به دادنامه شماره ۶۷۰-۶/۹/۸۹ شعبه سوم دادگاه عمومی حقوقی تهران، تجدیدنظرخواهی کرده‌اند. به موجب دادنامه موصوف، دعوی تجدیدنظر خواندگان دایر به صدور حکم به اصلاح نام مالک و صاحب علامت تجاری کلمه « رفتاری » به فارسی ثبت شده به شماره ۸۵۰۲۹-۲۷/۱۰/۷۷ و اضافه نمودن اسامی آنان به عنوان دیگر مالکین در گواهی ثبت علامت، اجمالاً با این استدلال که مجموعاً چهاردانگ از ششدانگ یک باب دکان به انضمام حقوق سرقفلی و صنفی «چلوکبابی رفتاری» به تجدیدنظرخواندگان واگذار شده و چون در استفاده از نام رفتاری، مشترکاً سهیم شده‌اند؛ اقدام تجدیدنظرخواه در ثبت علامت « رفتاری » مغایر با حق مکتسبه ناشی از آن می‌باشد؛ مورد پذیرش قرار گرفته و حکم به شرح خواسته صادر شده است. دادگاه، جهت انشاء رای، جهات و موارد ذیل را مورد توجه قرار می‌دهد: ۱- حق ناشی از علامت تجاری یک حق مالی مستقل است و مالک علامت تجاری شخصی است که علامت را مطابق مقررات قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری و آیین نامه‌ اجرایی آن به ثبت رسانده است. استفاده و بهره‌برداری از علامت توسط اشخاص غیرمالک، منحصراً با موافقت مالک علامت، امکان‌پذیر می‌باشد. انتقال علامت تجاری نیز تابع مقررات فوق‌الذکر می‌باشد.۲- حق ناشی از سرقفلی یک حق مالی تبعی است و به تبع مالکیت نسبت به منافع مورد اجاره برای مستاجر ایجاد میگردد و بدون انتقال منافع مستاجره، انتقال سرقفلی قابل تصور نمی باشد به عبارت دیگر صاحب سرقفلی لزوماً مالک منافع نیز میباشد. ۳- حقوق صنفی، حقوق و امتیازاتی است که به سبب اشتغال به شغل و حرفۀ خاص به دارندۀ آن تعلق میگیرد. از جمله جواز کسب که ممکن است با انتقال محل کسب، حقوق راجع به صنف از جمله جواز کسب و سایر امتیازات دیگر شغل به منتقل الیه واگذار شود. ۴- حق ناشی از علامت تجاری، متفاوت از حق سرقفلی و حق صنفی و نیز حق مالکیت نسبت به عین ملک می‌باشد و با انتقال ملک یا سرقفلی و یا حقوق صنفی، لزوماً علامت تجاری منتقل نمی‌گردد؛ مگر با توافق طرفین و در صورت شک، اصل بر عدم انتقال علامت تجاری است. در پرونده حاضر، تجدیدنظرخواندگان با این استدلال که چون چهاردانگ از مالکیت عین و سرقفلی یکی از چلوکبابی های رفتاری متعلق به آنان می‌باشد؛ تجدیدنظرخواه حق ثبت علامت تجاری رفتاری را به نام خود نداشته و آنان نیز به میزان مالکیت خود در رستوران رفتاری مالک علامت تجاری رفتاری می‌باشند. اینک با بررسی محتویات و مستندات پرونده و با توجه به جهات و نکات یاد شده، به عقیده این دادگاه به صرف مالکیت تجدیدنظرخواندگان در بخشی از یکی از رستورانهای رفتاری، حقی برای آنان راجع به علامت تجاری «رفتاری» ایجاد نمی‌کند. دلیل و مدرکی هم که مثبت واگذاری نام و علامت تجاری مورد اختلاف به نامبردگان باشد ارائه نگردیده است. مضافاً به اینکه علامت مبحوث عنه، متّخذ از نام خانوادگی تجدیدنظرخواه بوده و ازقدیم ‌الایّام جدّ وی مالک چلوکبابی با نام رفتاری بوده است و اتحادیه صنف چلوکباب و چلوخورش تهران نیز در این خصوص اعلام داشته « از نظر مقررات صنفی و نیز عرف خاص حاکم بر نقل و انتقالات چلوکبابی یا چلوخورشتی ها اعم از صلح حقوق، بیع، اجاره و واگذاری سرقفلی، عرفاً نقل و انتقال محل کسب ولو اینکه همراه با حقوق صنفی و سایر امتیازات باشد به منزله تعلق نام و شهرت چلوکبابی به منتقل الیه نبوده و نیست» بنا به مراتب مذکور به تجویز ماده ۳۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی، ضمن پذیرش اعتراض، دادنامه تجدیدنظرخواسته را که متضمن اصلاح نام مالک علامت تجاری و اضافه شدن تجدیدنظرخواندگان به عنوان مالکین علامت تجاری رفتاری میباشد به جهت اینکه در مخالفت با موازین قانونی و مستندات پرونده صادر شده است؛ نقض می‌گردد. آنگاه با توجه به جهات فوق‌الاشاره، ادعای خواهانها را غیر ثابت دانسته و به استناد ماده ۱۹۷ قانون مرقوم، حکم به بی حقی خواهانها را صادر و اعلام می‌نماید. این رای قطعی است. رئیس دادگاه – ......... مستشار دادگاه – ...........

منبع: وبسایت :https://www.vekalatonline.ir/print.php?ToDo=ShowArticles&AID=50986شیرزاد اسلامی