ثبت بین المللی علامت تجاری براساس موافقتنامه و پروتکل مادرید با نگرشی برتاریخچه کنوانسیون پاریس درخصوص حمایت از مالکیت صنعتی(علامت تجاری) در می یابیم

که به منظورحمایت از علائم تجارتی درسطح بین المللی بموجب کنوانسیون مزبور صاحب علامت (شخص حقیقی یا حقوقی) میبایست بطور جداگانه تعدادی تقاضانامه را در ادارات کشورهای مختلف عضو به زبانهای گوناگون با پرداخت هزینه های متفاوت و صرف زمان طولانی، تودیع نماید. به همین منظور جهت تسهیل روند ثبت بین المللی و تحصیل حقوق ناشی از آن تعدادی از کشورهای عضوکنوانسیون پاریس اتحادیه بین المللی را جهت حمایت از مالکیت صنعتی در راستای کنوانسیون مزبور تشکیل داده و درآن سیستم مادرید را بعنوان دستورالعمل ثبت بین المللی علائم تجارتی تصویب نمودند. این سیستم شامل دو معاهده : موافقتنامه مادرید مورخ 1891 و پروتکل مرتبط با آن مصوب 1989 و همچنین آئیننامه مشترک می باشد. سیستم مادرید درحال حاضر دارای 85 عضو متشکل از کشورها و دفاتر منطقه ای میباشد. لازم به توضیح است که درخواست ثبت بین المللی صرفا" از طریق دفاتر مالکیت صنعتی کشورهای عضو سیستم مادرید امکان پذیر بوده و منوط به ثبت در کشور مبداء می باشد. علامت تجاری(Trademark) چیست؟ یک علامت تجاری، علامت مشخصه ای است که کالاها و یا خدمات مربوط به شخص حقیقی یا حقوقی را متمایز مینماید. منشاء آن نیز به زمانهای قدیم برمیگردد یعنی زمانی که صنعتگران و هنرمندان امضاء و یا مهر مخصوص خود را بر روی محصولات یا آثار هنری خود میگذاردند. در طول سالیان این علامتها سیر تکاملی خود را به سوی حمایت و ثبت علائم تجاری امروزی طی کرده اند. این سیستم به مصرف کنندگان کمک میکند تا کالا یا خدمات مورد نیاز خود را براساس علامت تجاری خاصی که طبیعت و یا کیفیت آن محصول و خدمت را مشخص میکند انتخاب و خریداری نمایند. علامت تجاری چه کاری انجام می دهد؟ علامت تجاری ، مالک آن را از حمایتهای قانونی برخوردار میسازد و وی میتواند برای متمایز نمودن کالا یا خدمات خود از آن استفاده نموده و یا در ازاء دریافت وجه، شخص دیگری را مجاز به استفاده از این علامت خاص بنماید. در واقع حق استفاده انحصاری از علامت ثبت شده جهت استفاده بر روی محصولات و خدمات موردنظر و یا ارائه مجوز استفاده از آن به دیگری، صرفا" در اختیار صاحب علامت میباشد. دوره حمایت از علامت تجاری ده سال است که میتوان آن را به دفعات نامحدود با پرداخت هزینه های پیش بینی شده در مقررات، تمدید نمود. از منظر وسیعتر ، حمـــــایت از علائم تجارتی به سبب شهرت و منافع مادی حاصله از آنها موجب تشویق صاحبان این حقوق به انجام اقدامات مبتکرانه و شجاعانه درسطح جهان میگردد ، بعلاوه ممانعت از رقابتهای غیرقانونی و ناعادلانه از قبیل جعل علامت تجاری مشابه برای محصول و یا خدمت نامرغوب و متفاوت را در بردارد. حمایت ازعلایم تجاری توسط دادگاه صورت میگیرد بطوریکه دراکثر نظامهای قضایی، دادگاهها قادرخواهند بود مانع از تخلفات انجام شده بر روی علایم تجاری شوند. به مفهوم کلی تر علایم تجاری، از طریق به رسمیت شناختن کالا یا خدمات خاص و در برداشتن منافع مالی درسطح جهان، موجب ارتقا ابتکار عمل و کارآفرینی میگردند. حمایت از علایم تجاری موجب جلوگیری از رقابتهای غیرمنصفانه تجاری به شکل تولیدکالاهای تقلبی و استفاده از علایم مشخصه تجاری برای فروش محصولات باکیفیت پایین صورت میگردد. این نظام به افرادی که صاحب مهارت و سرمایه هستند کمک مینماید تا کالا و خدمات خود را به روشی منصفانه تولیدکرده و بفروشند که در نتیجه تجارت بین المللی را نیز تسهیل مینماید. سیستم حمایتی از علائم تجاری این فرصت را برای کسانی که دارای مهارت و تجربه کافی هستند فراهم مینماید تا در منصفانه ترین شرایط ممکن به تولید و بازاریابی کالاها و خدمات خود پرداخته و بدین ترتیب امکان تجارت بین المللی برایشان تسهیل گردد و همچنین درمصرف کننده ایجاد اعتماد جهت تعیین حقوق ناشی از انتخاب وی مینماید. چه نوع علائم تجاری را میتوان ثبت نمود؟ تعداد علایم قابل ثبت درسطح جهان تقریباً نامحدود هستند، و مطابق با قانون مصوب کشورها، علامت تجاری ممکن است متشکل از یک یا چند کلمه، حرف یا عدد باشد. همچنین علامت تجاری برگرفته از شکل، نماد، اشکال سه بعدی، نمادهای صوتی مانند اصوات موسیقی، رایحه و یا رنگ دارای ویژگی متمایز کننده باشد، علامت تجاری میتواند شامل کلمه، حرف و یا عدد و یا ترکیبی از آنها باشد. علاوه بر علائم تجاری که مبدأ تجاری کالاها یا خدمات را معین میکند، چند دسته دیگر از علائم نیز وجود دارند: * علائم جمعی COLLECTIVE MARKS علامتهایی هستند که به یک مجموعه یا انجمن تعلق میگیرد بطوری که اعضای آن توسط این علامت خود را در سطح کیفی و یا سایر مجموعه مشخصات مورد نیاز آن مجموعه یا انجمن معرفی می نمایند. بعنوان مثال از انجمن ها و یا کانون هایی میتوان یاد کرد که به عنوان نماینده گـــروهی خاص از کانون سردفتران، حسابداران، مهندسین و یا معماران میباشند. * علائم تائیدی CERTIFICATION MARKS علامتهایی هستندکه درمقابل اجرا و رعایت یکسری استانداردهای تعریف شده به تولیدکننده و یا ارائه دهنده خدمات اعطا میگردد. این علامت میتواند به هرکسی که بتواند تائیدکند که محصول تولیدی او از طریق روشی تولیدشده است که استانداردهای تعین شده را رعایت کرده است اعطا گردد. بعنوان مثال میتوان از استاندارد کیفی ISO 9000 که در جهان کاملاً شناخته شده و مقبول میباشد، نام برد. علامت تجاری چگونه ثبت می شود؟ جهت درخواست ثبت بین المللی علامت تجاری درسایر کشورها، ابتداء بایستی علامت موردنظر درکشورمبداء به ثبت برسد. بنابراین ثبت داخلی علامت تجاری در کشور مبداء پیش نیاز ثبت بین المللی علامت تجاری درکشورهای عضو سیستم مادرید میباشد. اقدام به درخواست ثبت بین المللی علامت تجاری صرفا" ازطریق اداره مالکیت صنعتی امکان پذیر می باشد. نخستین گام در این امر، پرکردن فرم اظهارنامه علامت تجاری نزد اداره مالکیت صنعتی می باشد که امور مربوط به ثبت علائم تجاری را به عهده دارد. این فرم درخواست باید شامل جزئیات و مشخصات علامت مورد درخواست از قبیل رنگ، فرم و سایر مشخصات علامت مزبور باشد. این فــــرم همچنین باید شامل لیست کالاها یا خدمات مرتبط طبق طبقه بندی بین المللی علائم تجاری باشد که علامت درخواستی، آنها را در برمیگیرد. اطلاعات بیشتر درخصوص مدارک موردنیاز، جهت ثبت یک علامت تجارتی و نحوه پرکردن فرم اظهارنامه در پورتال قابل دسترسی میباشد. یک علامت تجاری باید خاص و متمایز کننده باشد بطوریکه مصرف کنندگان با دیدن آن علامت محصول مورد نظر را شناخته و همچنین آن را از سایر علائــــم تجاری و دیگر محصولات که با آن علائم تجاری معرفی میشوند را تشخیص دهند. یک علامـــت تجاری نباید باعث گمراهی و یا فـــریب مصرف کننده گردیده و یا باعث از بین رفتن نظم عمومی یا خلاف اخلاق حسنه گردد. حقوقی که به یک علامت تجاری اعطا میگردد الزاماً با حقوق اعطا شده به علامت تجاری دیگریکسان نخواهد بود. این موضوع از طریق بررسی های انجام شده توسط اداره علائم تجاری ویا در نتیجه ادعای اشخاص ثالث به حقوق مشابه تعیین می گردد.

مجید رحیمی وکیل پایه یک دادگستری

منبع :

سایت http://ipm.ssaa.ir/HelpCenter/?ID=66b313eb29ab4b5886dfe54f68da0219