آیا در صورتی که علامت تجاری مؤخر الثبت مشابه علامت مقدم الثبت باشد لیکن دارای  مصرف کننده خاص  باشد قابلیت ابطال دارد؟

یکی از خصوصیات هر علامت تجاری وصف متمایز کننده وصفت مشخصه آن از علامتهای تجاری دیگر می باشد تا بتوانددر بازارمصرف کالاوخدمات مالک علامت تجاری را از دیگر رقباجدا کند وهمچنین مانع از گمراهی وفریب مصرف کننده گان در زمان انتخاب محصول وخدمات شود واگر یک علامت تجاری که ثبت آن تقاضا شده با علامت تجاری که به نام دیگری ثبت یا تقاضای ثبت شده مشابهت داشته باشد اداره مالکیت صنعتی به استناد بندهای ج-ه-و- زماده 32 قانون ثبت اختراعات ،طرحهای صنعتی وعلایم تجاری وماده 121آیین نامه اجرایی قانون مذکور اظهار نامه متقاضی چنین علامت تجاری را مردود دانسته و رد می نماید ودادگاه علامت تجاری نیز در صورت ثبت علامت  تجاری مشابه حکم به ابطال  چنین علامتی صادر می نماید.
لیکن مسئله این است که اگر محصول علامت تجاری ثبت شده بنام دیگری با وجود شباهت با علامت تجاری متقاضی جدید و واحد بودن طبقات بین المللی کالا وخدمات، دارای مصرف کننده خاص باشد بعبارتی کالای موضوع علامت تجاری مقدم الثبت با علامت تجاری مورد تقاضا  به مصرف اشخاص اعم از حقوقی (شرکتها یا صنف خاص)وحقیقی دارای تخصص برسد وعموم مردم از محصول کالاهای علامت تجاری موضوع بحث استفاده ننمایند چون در این گونه حالت شرط فریب وگمراهی عموم که  یکی از علل اصلی حمایت از صاحبان علایم تجاری از این حیث می باشد منتفی می گردد ،عدم پذیرش ثبت علامت تجاری مشابه دارای مصرف کننده تخصصی خاص با فلسفه وروح قانون ثبت اختراعات ،طرحهای صنعتی وعلایم تجاری منافات پیدا می کند وابطال این گونه علامت تجاری به جهت مشابهت با علامت تجاری مقدم الثبت به لحاظ عدم وقوع گمراهی وفریب مصرف کننده مخالف قانون به نظر می رسد.
زیرا در ماده 32 قانون ثبت اختراعات ،طرحهای صنعتی وعلایم تجاری آمده است علامت تجاری در موارد زیر قابل ثبت نیست:
الف:.....
ب:.......
ج:مراکز تجاری یا عمومی را ......گمراه کند
د:......
ه:.......یا به طرزگمراه کننده ای شبیه ......یک علامت یا نام تجاری باشدکه........
همچنین ماده 47 قانون مذکور بیان می دارد : هرگونه استفاده از نام تجارتی توسط اشخاص ثالث ...........که عرفاًباعث فریب عموم شود غیر قانونی تلقی می شود.
واز آنجایی کهبر اساس قواعد اصول فقه  مفهوم مخالف حجت است وبندهای (ج)-(ه)-ماده32 وماده 47قانون مزبورنیز دارای مفهوم مخالف می باشند به این معنی که اگر علامت ثبت شده موجب گمراهی وفریب مصرف کننده  در انتخاب کالا  وخدمات نشود بالاخص اگر مصرف کننده گان افراد عادی نباشند مانعی برای ثبت علامتهای مشابه موضوع بحث از حیث تشابه وجود نخواهد داشت.برای مثال یک علامت تجاری مورد استفاده در یک محصول که صرفاً دارای کاربرد ومصرف مشخص درسازمانها و کارخانه های بزرگ صنعتی می باشدو غالباً مبنای انتخاب محصول توسط کارشناسان متخصص وبراساس ارزیابی مختصات فنی وکیفی صورت می گیرد را نمی توان از ثبت آن به استناد وقوع گمراهی وفریب مصرف کننده گان عادی امتناع نموده یا حکم به ابطال آن علامت تجاری با اوصاف مذکور صادر نمود که در ذیل نیز یک نمونه رای دادگاه علامت تجاری که در بخشی از استدلال خود در رد عوای خواهان مبنی بر ابطال علامت تجاری مشابه مؤخر الثبت، به عدم گمراهی واشتباه مصرف کنندگان استناد نموده  آورده شده است.

   پرونده کلاسه:276.......9009980    
دادنامه شماره:1070......9009970
خواهان:شرکت.......
خوانده:شرکت تولیدی......                             
                                                                                                        رای دادگاه بدوی

در خصوص دعوی آقای ........ به‌ وکالت از شرکت نای.......... به طرفیت شرکت تولیدی ،صنعتی .......مبنی بر ابطال ثبت علامت تجاری شماره ... مورخ 10/9/1382 و ممنوعیت خوانده از هر نحو استفاده از این علامت. به این خلاصه که وکیل خواهان به‌شرح دادخواست توضیح داده است علائم تجاری شماره‌های ..........و......... از سال 1330 متشکل از تصویر سه دایره متداخل برای استفاده در حوزه کالاهای مشمول طبقات 1، 4 ، 6، 7، 9، 10، 11، 12، 16، 17، 19، 21 و 26 و خدمات موضوع طبقه 35، در مالکیت انحصاری خواهان بوده است، اما خوانده مبادرت به ثبت تصویر مشابه جهت کالاهای متحد و مشترک (انواع قفل) نموده است که معارض حق و حقوق مقدم موکل می‌باشد. بنا به‌مراتب، درخواست ابطال آن‌را دارد؛ و خوانده به‌شرح لایحه پیوست در مقام دفاع، ضمن ایراد نسبت به عدم اعتراض خواهان هنگام درخواست ثبت علامت شباهت، ‌آن دو را منتفی و درخواست رد دعوی را نموده است. علی‌هذا دادگاه از توجه به محتویات پرونده و ملاحظه تصاویر ثبت‌شده هریک، نظر به‌اینکه تصویر ثبت شده خوانده سه بیضی متقاطع است که ازلحاظ شکل ظاهری شبیه علامت مقدم‌الثبت خواهان به شماره ......... می‌باشد و نوع کالاها نیز عمدتاً مشابه و مشترک است که با این اوصاف وقوع اشتباه و گمراهی مصرف‌کنندگان نسبت به مبدأ تولید کالا متصور است. بنابراین ضمن رد مدافعات غیرمؤثر خوانده، دعوی خواهان را وارد و ثابت تشخیص داده، مستنداً به مواد 30، 32، 33 و 41 از قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری، حکم به ابطال ثبت علامت خوانده به شماره ............ و ممنوعیت استفاده وی از علامت مزبور را صادر و اعلام می‌دارد. رأی صادره حضوری و ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدیدنظرخواهی در محاکم تجدیدنظر تهران می‌باشد.
رئیس شعبه 3 دادگاه عمومی حقوقی تهران

                                                               رای دادگاه تجدیدنظر               

شرکت با وکالت ............ به طرفیت شرکت ن. با وکالت ........... نسبت به دادنامه شماره 1070-8/12/90    شعبه 3 دادگاه عمومی حقوقی تهران تجدیدنظرخواهی کرده است. بر اساس دادنامه موصوف درباره‌ی دعوی تجدیدنظرخوانده به‌ خواسته ابطال ثبت علامت تجاری شماره ...-10/9/82 و ممنوعیت خوانده (تجدیدنظرخواه) از هر استفاده از این علامت؛ اجمالاً با این استدلال که از توجه به محتویات پرونده و ملاحظه تصاویر ثبت‌شده هریک، نظر به‌اینکه تصویر ثبت‌شده خوانده سه بیضی متقاطع است که از لحاظ شکل ظاهری شبیه علامت مقدم‌الثبت خواهان به شماره ... می‌باشد و نوع کالاها نیز عمدتاً مشترک است که با این اوصاف وقوع اشتباه وگمراهی مصرف‌کنندگان نسبت به مبدأ تولید کالا متصور است، بنابراین ضمن رد مدافعات غیر مؤثر خوانده، دعوی خواهان را وارد و ثابت تشخیص داده و مستنداً به مواد 30، 32، 33 و 41 از قانون ثبت اختراعات، طرح‌های صنعتی و علائم تجاری، حکم به ابطال ثبت علامت خوانده به شماره ........... و ممنوعیت استفاده وی از علامت مذکور صادرگردیده است. دادگاه با بررسی محتویات و مستندات پرونده و مطالعه لوایح ابرازی از ناحیه طرفین، نظر به‌اینکه اولاً «علامت ثبت شده به‌نام شرکت تجدیدنظرخوانده سه دایر متقاطع و علامت ثبت شده متعلق به تجدیدنظرخواه سه بیضی متقاطع است و شکل ظاهری علامت‌های مذکور باهم متفاوت است و باعث تمایز کالاهای مربوطه از یکدیگر می‌شود، نظر به‌اینکه از ناحیه تجدیدنظرخوانده (خواهان بدوی)، دلیل که نشان دهد که انواع قفل با علامت ثبت‌شده متشکل از سه دایره متقاطع در ایران تولید یا عرضه می‌نماید، ارائه نشده است و علاوه برآن، کالاهای تولیدی شرکت تجدیدنظرخواه منحصراً به شرکت الف. فروخته می‌شود (برابر مدارک مضبوط در پرونده) و مصرف‌کنندگان کالاهای مذکور از زمره‌ی مصرف‌کنندگان عادی نمی‌باشند که در تشخیص مبدأ کالاها دچار اشتباه شوند. از این‌رو تجدیدنظرخواهی وارد تشخیص داده می‌شود و مستنداً به ماده 358 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی، ضمن نقض دادنامه تجدیدنظرخواسته، حکم به بطلان دعوی خواهان نخستین صادر و اعلام می‌گردد. این رأی قطعی است.رئیس شعبه 12 دادگاه تجدیدنظر استان تهران

 نویسنده :مجید رحیمی وکیل علامت تجاری

منابع:
1-علائم تجاری در حقوق ایران دکتر محمد حسین کریمی
2-مبانی استنباط حقوق اسلامی دکتر ابولحسن محمدی
3-رویه قضایی دادگاههای عمومی حقوقی تهران در امور تجارت دکتر محمد رضا زندی
4-نمونه رای دادگاه تجدید نظر برگرفته از آدرسhttp://www.vakilpayeh1.blogsky.com